Borsa uzmanlarına göre, yeni başlayanların sıkça tekrarladığı, paranın büyümesini durduran ve hatta ciddi kayıplara yol açan temel hatalar var.
1. Panikle satış yapmak
Financial Markets Online yöneticisi James Bentley, gördüğü en yaygın hatanın “sinirlere hakim olamamak” olduğunu söylüyor.
“Dikkatle seçtiğiniz bir yatırımın zarar ettiğini görmek endişe vericidir. Acemi yatırımcılar, işler planlandığı gibi gitmeyince panikle satış yapar” diyor. “Ancak çok erken satmak, varlık toparlanmaya başlarsa daha da büyük kayıplara yol açabilir.”
Bentley, bu duruma Tesla hisselerini örnek gösteriyor. 2024’te Tesla hisseleri ilk üç ayda %29 düşmüş, ancak yılı toplamda %63 artışla tamamlamıştı. 2025’te de benzer bir senaryo yaşandı: İlk çeyrekteki %36’lık düşüşün ardından hisseler tamamen toparlandı ve şu anda ocak ayındaki değerinin bile üzerine çıktı.
Bentley’e göre kilit nokta şu: “Piyasalar iniş çıkışlıdır, beklemekte fayda var. Yatırım, uzun vadeli bir oyundur; özellikle yeni başlayanlar için hızlı kazanç aracı değildir.”
2. Sosyal medya ‘tüyolarının’ peşinden gitmek
Investing.co.uk analisti Christian Harris de, yatırım tavsiyeleri veren “para etkileyicilerinin” (influencer) artmasıyla ortaya çıkan yeni tehlikeye dikkat çekiyor.
“Sıcak tüyoların peşinden koşmayın” diyerek ekliyor:
“Bir plana bağlı kalmak yerine trend olan her şeyi satın almak tavsiye edilmez. Sosyal medya, hatta arkadaşlarınız ve aileniz bile çoğu zaman eğitimli yatırımcılar değildir. Özellikle yüksek riskli, kısa vadeli yatırımlarda, uzun vadeli planınızdan sapma dürtüsünü görmezden gelin.”
3. Portföyü aşırı karmaşık hale getirmek
Harris, acemilerin yaptığı bir diğer hatanın da portföylerini gereğinden fazla karmaşık hale getirmek olduğunu belirtiyor. Temel bilgileri öğrenmeden tek tek hisse senedi seçmenin faydalı olmadığını söylüyor.
“Endeks fonları (Index Funds) zaten zor işi sizin yerinize yapar; kötü performans gösteren şirketleri otomatik olarak dışarı atar ve iyi performans gösterenleri ekler.”
4. Masrafları görmezden gelmek
Birçok acemi yatırımcı, platform ücretlerini göz ardı eder. Harris, bir yatırım platformuna kaydolmadan önce ücretlerin detaylıca araştırılmasını öneriyor.
“Küçük masraflar, uzun vadeli getirileri sessizce tüketebilir” diye uyarıyor. “Fon ücretlerindeki önemsiz gibi görünen yüzdelik farklar bile on yıllar boyunca binlerce dolara mal olabilir.”
5. Kaybetmeyi göze alamayacağınız parayla oynamak
Ancak uzmanların altını çizdiği en önemli ve en tehlikeli hata: Kaybetmeyi göze alamayacağınız parayı yatırmak.
Christian Harris, bu konudaki son uyarısını net bir dille yapıyor: “Kira veya acil durum birikimlerinize asla dokunmamalısınız. Piyasalar düşebilir ve düşecektir de; temel ihtiyaçlarınıza erişememe riskini asla göze almamalısınız.”
